Το τσίπουρο προέρχεται από την απόσταξη των ζυμωθέντων στεμφύλων (κουκούτσια, φλούδες, οινολάσπη). Το μίγμα αυτό αραιωμένο με νερό θα βράσει σε χάλκινο άμβυκα για να μας δώσει το τσίπουρο.
Η δική μας ιστορία παρασκευής τσίπουρου ξεκινάει το 1950 από τους παππούδες μας Ηλία και Ιωάννη πρόσφυγες από τον Πόντο. Μετά τον τρύγο συγκέντρωναν, τα στέμφυλα, σε βαρέλια. Αυτά περιέχουν αρκετό ποσοστό μούστου ο οποίος βράζει επί 30 περίπου μέρες αναλόγως των καιρικών συνθηκών. Κάθε 2 – 3 μέρες ανακατεύονται για να αποφευχθεί το «ξίνισμα» και με τα πρώτα κρύα του Οκτωβρίου ξεκινά η διαδικασία για να γίνει το τσίπουρο.
Στο χάλκινο καζάνι τοποθετούν τα στέμφυλα με μια χούφτα χονδρό αλάτι και από πάνω κλείνουν με το καπάκι (τον αρχαίο άμβυκα) ο οποίος επικοινωνεί με τη δεξαμενή νερού η οποία στο κέντρο της έχει ένα σωλήνα για την εξαγωγή του τσίπουρου. Ανάβουν τη φωτιά και προσέχουν να είναι σε σταθερή θερμοκρασία συνεχώς και το διατηρούν έτσι όσο κρατάει το βράσιμο του τσίπουρου. Το καζάνι έχει περιεκτικότητα, ως και 130 λίτρα.
Είναι κουραστική διαδικασία και διαρκεί ώρες. Στην αρχή της απόσταξης βγαίνουν 1-2 κιλά τσίπουρου (ξυλόπνευμα) που δεν είναι κατάλληλο για να καταναλωθεί. Αυτό το φυλάνε για να το ρίξουν στην δεύτερη καζανιά. Μόλις το πρώτο τσίπουρο βγει το ρίχνουν σε ένα δοχείο, όταν αρχίζει να μειώνεται το οινόπνευμα σταματούν την απόσταξη. Πετούν τα τσίπουρα, καθαρίζουν πολύ καλά το καζάνι και το καπάκι και προσθέτουν άλλη μία παρτίδα στέμφυλα και συνεχίζεται η διαδικασία.
Το τσίπουρο που αποστάξανε το ξανατοποθετούν στο καζάνι, ρίχνουν μέσα γλυκάνισο και συνεχίζεται η διαδικασία της διπλής βράσης. Οι πρώτες σταγόνες που βγαίνουν είναι 30-32 γράδα και δεν πίνονται. Τις συγκεντρώνουν σε ένα μπουκάλι και το χρησιμοποιούν για εντριβές το χειμώνα!
Κατόπιν αρχίζουν οι οινοπνευματικοί βαθμοί να κατεβαίνουν ώσπου το τσίπουρο να πάρει τον επιθυμητό βαθμό οινοπνεύματος (από 18 μέχρι 21 γράδα). Το τσίπουρο το αποθήκευαν σε γυάλινες φιάλες.
Στην Νάουσα το βράσιμο πάντα προϋποθέτει καλή παρέα, μεζέδες, ψήσιμο στα κάρβουνα και πολλές φορές συνοδεία οργάνων. Είναι γιορτή για όλους, μικρούς και μεγάλους. Το τσίπουρο καταναλώνεται συνήθως με καλή παρέα γύρω από ένα τραπέζι με μεζέδες που εναλλάσσονται. Επίσης μπορεί να κλείσει σαν χωνευτικό ένα πλούσιο γεύμα ή σαν αναλγητικό, ζεστό με μελί.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση καθιέρωσε το τσίπουρο, μαζί με την τσικουδιά, το ούζο, την κυπριακή ζιβανία καθώς και ορισμένα λικέρ όπως το κουμ κουάτ ως "προϊόντα προστατευόμενων γεωργικών ενδείξεων".
Προσοχή τι πίνετε!
- Βάζετε το τσίπουρο σε διαφανές ποτήρι.
- Κοιτάξτε το στο φως, πρέπει να είναι διαυγές και άχρωμο.
- Ανακατέψτε το και μυρίστε το, η μυρωδιά πρέπει να είναι ευχάριστη.
- Βάλτε λίγο στο στόμα και κρατήστε το, γεύση πικρή, ξινή, φαρμάκου σημαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά.
Προσοχή πόσο πίνετε!
- Η ήπια κατανάλωση οινοπνεύματος θεωρείται ευεργετική για τον άνθρωπο.
- Αντίθετα η υπερβολική κατανάλωση έχει αρνητικά επακόλουθα: ζάλη, πονοκέφαλο, ίλιγγο, ψυχολογικές διαταραχές.
